दर्शन शास्त्र प्रमाण

	दर्शनम्	संख्या	प्रमाणानि
१	यजुर्वेद:	४	स्मृति:, प्रत्यक्षम्, ऐतिह्यम्, अनुमानः(तैत्तिरीयरण्यकम् - अरुणम्)
२	मनुस्मृति:	३	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, शाब्दम्
३	रामायणम्	६	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उपमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्ति:, अभाव:(रामायणम् 3-72-8)|
४	चार्वाका:	१	प्रत्यक्षम्
५	वैशेषिका:	२	प्रत्यक्षम्, अनुमानम् (केचन शाब्दमपीच्छन्ति)
६	सांख्या:/योगिन:	३	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, शाब्दम्
७	नैयायिका:	४	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उपमानम्, शाब्दम्
८	मीमांसका: भाट्टा:	६	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उपमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्ति:, अनुपलब्धि:
९	मीमांसका: प्राभाकरा:	५	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उपमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्ति:
१०	अद्वैतवेदान्तिन:	६	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उपमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्ति:, अनुपलब्धि:
११	वैयाकरणा:	११	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, शाब्दम्, अ/नुमानम्, अर्थापत्ति:, अभ्यास:, अदृष्टम्, प्रतिभा, अनुपलब्धि:, प्रत्यभिज्ञा, कोश:
१२	बौध्दा:	२	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्
१३	जैना:	६	प्रत्यक्षम्, परोक्षम् – स्मृति:, प्रत्यभिज्ञानम्, ऊहा, अनुमान:, आगम:
१४	पौराणिका:	८	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उनुमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्तिः, अनुपलब्धि:, सम्भव:, ऐतिह्यम्
१५	तान्त्रिका:/भरत:	९	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, उनुमानम्, शाब्दम्, अर्थापत्तिः, अनुपलब्धि:, सम्भव:, ऐतिह्यम्, चेष्टा
१६	आनन्दतीर्था:	२	प्रत्यक्षम्, शब्द: (अनुमानं तु, श्रुत्यनुसारित्वेन प्रमाणम्, न तु स्वतन्त्रम्)
१७	बल्लभा:	४	(अलौतिके विषये) वेद:, ब्रह्मसूत्रम्, भगवद्गीता, श्रीमद्भागवतम्
१८	व्यवहारशास्त्रज्ञा:	२	मानुषम्, दैवम्
१९	विशिष्टाद्वैतिन:	३	प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, आगम:
२०	आयुर्वेदे	४	आप्तोपदेश:, प्रत्यक्षम्, अनुमानम्, युक्ति:

 

तस्मादज्ञाततत्त्वार्थज्ञानसाधनमेव नः।

प्रमाणमिति निर्णीतं तद्विशेषनथ ब्रुवे॥

प्रत्यक्षमनुमानं च शाब्दं चोपमितिस्तथा।

अर्थापत्तिरभावश्च षट्प्रमाणानि मादृशाम् ॥

चार्वाकास्तावदेकं द्वितयमपि पुनर्बौद्धवैशेषिकौ द्वौ

भासर्वज्ञश्च सांख्यस्त्रितयमुदयनाद्याश्चतुष्कं वदन्ति।

प्राहुः प्राभाकराःपञ्चकमपि च वयं ते’पि वेदान्तविज्ञाः

षट्कं पौराणिकास्व्ष्टकमभिदधिरे संभवैतिह्ययोगात्॥ मानमेयोदयः।