 |
| bhagqwat chapter 10.44 |
श्रीशुक उवाच
एवं चर्चितसङ्कल्पो भगवान् मधुसूदनः ।
आससादाथ चणूरं मुष्टिकं रोहिणीसुतः ॥ १ ॥
हस्ताभ्यां
हस्तयोर्बद्ध्वा पद्भ्यामेव च पादयोः ।
विचकर्षतुरन्योन्यं
प्रसह्य विजिगीषया ॥ २ ॥
अरत्नी द्वे अरत्निभ्यां
जानुभ्यां चैव जानुनी ।
शिरः
शीर्ष्णोरसोरस्तौ अन्योन्यं अभिजघ्नतुः ॥ ३ ॥
परिभ्रामणविक्षेप
परिरम्भावपातनैः ।
उत्सर्पणापसर्पणैः
चान्योन्यं प्रत्यरुन्धताम् ॥ ४ ॥
उत्थापनैरुन्नयनैः
चालनैः स्थापनैरपि ।
परस्परं जिगीषन्तौ
अपचक्रतुरात्मनः ॥ ५ ॥
तद्बलाबलवद्
युद्धं समेताः सर्वयोषितः ।
ऊचुः परस्परं राजन्
सानुकम्पा वरूथशः ॥ ६ ॥
महानयं बताधर्म
एषां राजसभासदाम् ।
ये बलाबलवद् युद्धं
राज्ञोऽन्विच्छन्ति पश्यतः ॥ ७ ॥
क्व वज्रसारसर्वाङ्गौ
मल्लौ शैलेन्द्रसन्निभौ ।
क्व चातिसुकुमाराङ्गौ
किशोरौ नाप्तयौवनौ ॥ ८ ॥
धर्मव्यतिक्रमो
ह्यस्य समाजस्य ध्रुवं भवेत् ।
यत्राधर्मः
समुत्तिष्ठेत् न स्थेयं तत्र कर्हिचित् ॥ ९ ॥
न सभां प्रविशेत्
प्राज्ञः सभ्यदोषान् अनुस्मरन् ।
अब्रुवन्
विब्रुवन्नज्ञो नरः किल्बिषमश्नुते ॥ १० ॥
वल्गतः शत्रुमभितः
कृष्णस्य वदनाम्बुजम् ।
वीक्ष्यतां
श्रमवार्युप्तं पद्मकोशमिवाम्बुभिः ॥ ११ ॥
किं न पश्यत रामस्य
मुखमाताम्रलोचनम् ।
मुष्टिकं प्रति
सामर्षं हाससंरम्भशोभितम् ॥ १२ ॥
पुण्या बत व्रजभुवो यदयं नृलिङ्ग
गूढः
पुराणपुरुषो वनचित्रमाल्यः ।
गाः पालयन्सहबलः
क्वणयंश्च वेणुं
विक्रीदयाञ्चति
गिरित्ररमार्चिताङ्घ्रिः ॥ १३ ॥
गोप्यस्तपः किमचरन्
यदमुष्य रूपं
लावण्यसारमसमोर्ध्वमनन्यसिद्धम् ।
दृग्भिः
पिबन्त्यनुसवाभिनवं दुरापम्
एकान्तधाम यशसः
श्रीय ऐश्वरस्य ॥ १४ ॥
या दोहनेऽवहनने
मथनोपलेप
प्रेङ्खेङ्खनार्भरुदितो-क्षणमार्जनादौ
।
गायन्ति
चैनमनुरक्तधियोऽश्रुकण्ठ्यो
धन्या
व्रजस्त्रिय उरुक्रमचित्तयानाः ॥ १५ ॥
प्रातर्व्रजाद्
व्रजत आविशतश्च सायं
गोभिः समं
क्वणयतोऽस्य निशम्य वेणुम् ।
निर्गम्य
तूर्णमबलाः पथि भूरिपुण्याः
पश्यन्ति
सस्मितमुखं सदयावलोकम् ॥ १६ ॥
एवं प्रभाषमाणासु स्त्रीषु योगेश्वरो हरिः ।
शत्रुं हन्तुं
मनश्चक्रे भगवान् भरतर्षभ ॥ १७ ॥
सभयाः स्त्रीगिरः
श्रुत्वा पुत्रस्नेहशुचाऽऽतुरौ ।
पितरौ अन्वतप्येतां
पुत्रयोरबुधौ बलम् ॥ १८ ॥
तैस्तैर्नियुद्धविधिभिः विविधैरच्युतेतरौ ।
युयुधाते
यथान्योन्यं तथैव बलमुष्टिकौ ॥ १९ ॥
भगवद्गात्रनिष्पातैः
वज्रनीष्पेषनिष्ठुरैः ।
चाणूरो भज्यमानाङ्गो
मुहुर्ग्लानिमवाप ह ॥ २० ॥
स श्येनवेग उत्पत्य
मुष्टीकृत्य करावुभौ ।
भगवन्तं वासुदेवं
क्रुद्धो वक्षस्यबाधत ॥ २१ ॥
नाचलत् तत्प्रहारेण
मालाहत इव द्विपः ।
बाह्वोर्निगृह्य
चाणूरं बहुशो भ्रामयन् हरिः ॥ २२ ॥
भूपृष्ठे पोथयामास
तरसा क्षीण जीवितम् ।
विस्रस्ताकल्पकेशस्रग् इन्द्रध्वज इवापतत् ॥ २३
॥
तथैव मुष्टिकः
पूर्वं स्वमुष्ट्याभिहतेन वै ।
बलभद्रेण बलिना
तलेनाभिहतो भृशम् ॥ २४ ॥
प्रवेपितः स रुधिरं
उद्वमन् मुखतोऽर्दितः ।
व्यसुः
पपातोर्व्युपस्थे वाताहत इवाङ्घ्रिपः ॥ २५ ॥
ततः कूटमनुप्राप्तं
रामः प्रहरतां वरः ।
अवधीत् लीलया राजन्
सावज्ञं वाममुष्टिना ॥ २६ ॥
तर्ह्येव हि शलः
कृष्ण प्रपदाहतशीर्षकः ।
द्विधा
विदीर्णस्तोशलक उभावपि निपेततुः ॥ २७ ॥
चाणूरे मुष्टिके
कूटे शले तोशलके हते ।
शेषाः
प्रदुद्रुवुर्मल्लाः सर्वे प्राणपरीप्सवः ॥ २८ ॥
गोपान् वयस्यान्
आकृष्य तैः संसृज्य विजह्रतुः ।
वाद्यमानेषु
तूर्येषु वल्गन्तौ रुतनूपुरौ ॥ २९ ॥
जनाः प्रजहृषुः
सर्वे कर्मणा रामकृष्णयोः ।
ऋते कंसं
विप्रमुख्याः साधवः साधु साध्विति ॥ ३० ॥
हतेषु मल्लवर्येषु
विद्रुतेषु च भोजराट् ।
न्यवारयत्
स्वतूर्याणि वाक्यं चेदमुवाच ह ॥ ३१ ॥
निःसारयत
दुर्वृत्तौ वसुदेवात्मजौ पुरात् ।
धनं हरत गोपानां
नन्दं बध्नीत दुर्मतिम् ॥ ३२ ॥
वसुदेवस्तु
दुर्मेधा हन्यतामाश्वसत्तमः ।
उग्रसेनः पिता चापि
सानुगः परपक्षगः ॥ ३३ ॥
एवं विकत्थमाने वै
कंसे प्रकुपितोऽव्ययः ।
लघिम्नोत्पत्य तरसा
मञ्चमुत्तुङ्गमारुहत् ॥ ३४ ॥
तं आविशन्तमालोक्य
मृत्युमात्मन आसनात् ।
मनस्वी सहसोत्थाय
जगृहे सोऽसिचर्मणी ॥ ३५ ॥
तं खड्गपाणिं विचरन्तमाशु
श्येनं यथा
दक्षिणसव्यमम्बरे ।
समग्रहीद्
दुर्विषहोग्रतेजा
यथोरगं
तार्क्ष्यसुतः प्रसह्य ॥ ३६ ॥
प्रगृह्य केशेषु
चलत्किरीतं
निपात्य रङ्गोपरि
तुङ्गमञ्चात् ।
तस्योपरिष्टात्
स्वत्स्वयमब्जनाभः
पपात
विश्वाश्रय आत्मतन्त्रः ॥ ३७ ॥
तं सम्परेतं
विचकर्ष भूमौ
हरिर्यथेभं
जगतो विपश्यतः ।
हा हेति शब्दः
सुमहान् तदाभूद्
उदीरितः
सर्वजनैर्नरेन्द्र ॥ ३८ ॥
स
नित्यदोद्विग्नधिया तमीश्वरं
पिबन् वदन् वा
विचरन् स्वपन्श्वसन् ।
ददर्श
चक्रायुधमग्रतो यतः
तदेव रूपं दुरवापमाप ॥ ३९ ॥
तस्यानुजा भ्रातरोऽष्टौ कंकन्यग्रोधकादयः ।
अभ्यधावन्
अतिक्रुद्धा भ्रातुर्निर्वेशकारिणः ॥ ४० ॥
तथातिरभसांस्तांस्तु संयत्तात् रोहिणीसुतः ।
अहन् परिघमुद्यम्य
पशूनिव मृगाधिपः ॥ ४१ ॥
नेदुर्दुन्दुभयो
व्योम्नि ब्रह्मेशाद्या विभूतयः ।
पुष्पैः किरन्तस्तं
प्रीताः शशंसुर्ननृतुः स्त्रियः ॥ ४२ ॥
तेषां स्त्रियो
महाराज सुहृन्मरणदुःखिताः ।
तत्राभीयुर्विनिघ्नन्त्यः शीर्षाण्यश्रुविलोचनाः
॥ ४३ ॥
शयानान्
न्वीरशय्यायां पतीन् आलिङ्ग्य शोचतीः ।
विलेपुः सुस्वरं
नार्यो विसृजन्त्यो मुहुः शुचः ॥ ४४ ॥
हा नाथ प्रिय
धर्मज्ञ करुणानाथवत्सल ।
त्वया हतेन निहता
वयं ते सगृहप्रजाः ॥ ४५ ॥
त्वया विरहिता
पत्या पुरीयं पुरुषर्षभ ।
न शोभते वयमिव
निवृत्तोत्सवमङ्गला ॥ ४६ ॥
अनागसां त्वं
भूतानां कृतवान् द्रोहमुल्बणम् ।
तेनेमां भो दशां
नीतो भूतध्रुक् को लभेत शम् ॥ ४७ ॥
सर्वेषामिह भूतानां
एष हि प्रभवाप्ययः ।
गोप्ता च तदवध्यायी
न क्वचित् सुखमेधते ॥ ४८ ॥
श्रीशुक उवाच
राजयोषित आश्वास्य भगवान् लोकभावनः ।
यामाहुर्लौकिकीं
संस्थां हतानां समकारयत् ॥ ४९ ॥
मातरं पितरं चैव
मोचयित्वाथ बन्धनात् ।
कृष्णरामौ ववन्दाते
शिरसा स्पृश्य पादयोः ॥ ५० ॥
देवकी वसुदेवश्च
विज्ञाय जगदीश्वरौ ।
कृतसंवन्दनौ पुत्रौ
सस्वजाते न शङ्कितौ ॥ ५१ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
दशमस्कन्धे
पूर्वार्धे कंसवधो नाम
चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः॥४४॥
