 |
| bhagwat chapter 10.10 |
राजोवाच
कथ्यतां भगवन् एतत् तयोः शापस्य
कारणम्।
यत्तद्विगर्हितं कर्म येन वा देवर्षेस्तमः ॥ १ ॥
श्रीशुक उवाच
रुद्रस्यानुचरौ भूत्वा सुदृप्तौ
धनदात्मजौ ।
कैलासोपवने रम्ये मन्दाकिन्यां
मदोत्कटौ ॥ २ ॥
वारुणीं मदिरां पीत्वा
मदाघूर्णितलोचनौ ।
स्त्रीजनैः अनुगायद्भिः चेरतुः
पुष्पिते वने ॥ ३ ॥
अन्तः प्रविश्य गङ्गायां
अंभोजवनराजिनि ।
चिक्रीडतुर्युवतिभिः गजौ इव करेणुभिः
॥ ४ ॥
यदृच्छया च देवर्षिः भगवांस्तत्र कौरव
।
अपश्यन्नारदो देवौ क्षीबाणौ समबुध्यत
॥ ५ ॥
तं दृष्ट्वा व्रीडिता देव्यो
विवस्त्राः शापशङ्किताः ।
वासांसि पर्यधुः शीघ्रं विवस्त्रौ नैव
गुह्यकौ ॥ ६ ॥
तौ दृष्ट्वा मदिरामत्तौ श्रीमदान्धौ
सुरात्मजौ ।
तयोरनुग्रहार्थाय शापं दास्यन् इदं
जगौ ॥ ७ ॥
श्रीनारद उवाच
न ह्यन्यो जुषतो जोष्यान्
बुद्धिभ्रंशो रजोगुणः ।
श्रीमदादाभिजात्यादिः यत्र स्त्री
द्यूतमासवः ॥ ८ ॥
हन्यन्ते पशवो यत्र निर्दयैः
अजितात्मभिः ।
मन्यमानैरिमं देहः अजरामृत्यु नश्वरम्
॥ ९ ॥
देवसंज्ञितमप्यन्ते कृमिविड्
भस्मसंज्ञितम् ।
भूतध्रुक् तत्कृते स्वार्थं किं वेद
निरयो यतः ॥ १० ॥
देहः किमन्नदातुः स्वं
निषेक्तुर्मातुरेव च ।
मातुः पितुर्वा बलिनः क्रेतुरग्नेः
शुनोऽपि वा ॥ ११ ॥
एवं साधारणं देहं अव्यक्त
प्रभवाप्ययम् ।
को विद्वान् आत्मसात्कृत्वा हन्ति
जन्तूनृतेऽसतः ॥ १२ ॥
असतः श्रीमदान्धस्य दारिद्र्यं
परमञ्जनम् ।
आत्मौपम्येन भूतानि दरिद्रः परमीक्षते
॥ १३ ॥
यथा कण्टकविद्धाङ्गो जन्तोर्नेच्छति
तां व्यथाम् ।
जीवसाम्यं गतो लिङ्गैः न
तथाविद्धकण्टकः ॥ १४ ॥
दरिद्रो निरहंस्तम्भो मुक्तः
सर्वमदैरिह ।
कृच्छ्रं यदृच्छयाऽऽप्नोति तद्धि तस्य
परं तपः ॥ १५ ॥
नित्यं क्षुत्क्षामदेहस्य
दरिद्रस्यान्नकाङ्क्षिणः ।
इन्द्रियाणि अनुशुष्यन्ति हिंसापि
विनिवर्तते ॥ १६ ॥
दरिद्रस्यैव युज्यन्ते साधवः
समदर्शिनः ।
सद्भिः क्षिणोति तं तर्षं तत
आराद्विशुद्ध्यति ॥ १७ ॥
साधूनां समचित्तानां मुकुन्द
चरणैषिणाम् ।
उपेक्ष्यैः किं धनस्तम्भैः असद्भिः
असदाश्रयैः ॥ १८ ॥
तदहं मत्तयोर्माध्व्या वारुण्या
श्रीमदान्धयोः ।
तमोमदं हरिष्यामि स्त्रैणयोः
अजितात्मनोः ॥ १९ ॥
यदिमौ लोकपालस्य पुत्रौ भूत्वा
तमःप्लुतौ ।
न विवाससमात्मानं विजानीतः सुदुर्मदौ
॥ २० ॥
अतोऽर्हतः स्थावरतां स्यातां नैवं यथा
पुनः ।
स्मृतिः स्यात् मत्प्रसादेन तत्रापि
मदनुग्रहात् ॥ २१ ॥
वासुदेवस्य सान्निध्यं लब्ध्वा
दिव्यशरच्छते ।
वृत्ते स्वर्लोकतां भूयो लब्धभक्ती
भविष्यतः ॥ २२ ॥
श्रीशुक उवाच
एवमुक्त्वा स देवर्षिः गतो
नारायणाश्रमम् ।
नलकूवरमणिग्रीवौ आसतुः यमलार्जुनौ ॥
२३ ॥
ऋषेर्भागवत मुख्यस्य सत्यं कर्तुं वचो
हरिः ।
जगाम शनकैस्तत्र यत्रास्तां
यमलार्जुनौ ॥ २४ ॥
देवर्षिर्मे प्रियतमो यदिमौ धनदात्मजौ
।
तत्तथा साधयिष्यामि यद्गीतं
तन्महात्मना ॥ २५ ॥
इत्यन्तरेणार्जुनयोः कृष्णस्तु
यमयोर्ययौ ।
आत्मनिर्वेशमात्रेण तिर्यग्गतं
उलूखलम् ॥ २६ ॥
बालेन निष्कर्षयतान्वगुलूखलं तद्
दामोदरेण तरसोत्कलिताङ्घ्रिबन्धौ
।
निष्पेततुः परमविक्रमितातिवेप
स्कन्धप्रवालविटपौ कृतचण्डशब्दौ ॥
२७ ॥
तत्र श्रिया परमया ककुभः स्फुरन्तौ
सिद्धावुपेत्य कुजयोरिव जातवेदाः
।
कृष्णं प्रणम्य शिरसाखिललोकनाथं
बद्धाञ्जली विरजसाविदमूचतुः स्म ॥
२८ ॥
कृष्ण कृष्ण महायोगिन् त्वमाद्यः पुरुषः परः ।
व्यक्ताव्यक्तमिदं विश्वं रूपं ते
ब्राह्मणा विदुः ॥ २९ ॥
त्वमेकः सर्वभूतानां
देहास्वात्मेन्द्रियेश्वरः ।
त्वमेव कालो भगवान् विष्णुरव्यय
ईश्वरः ॥ ३० ॥
त्वं महान् प्रकृतिः सूक्ष्मा
रजःसत्त्वतमोमयी ।
त्वमेव पुरुषोऽध्यक्षः
सर्वक्षेत्रविकारवित् ॥ ३१ ॥
गृह्यमाणैस्त्वमग्राह्यो विकारैः
प्राकृतैर्गुणैः ।
को न्विहार्हति विज्ञातुं प्राक्सिद्धं
गुणसंवृतः ॥ ३२ ॥
तस्मै तुभ्यं भगवते वासुदेवाय वेधसे ।
आत्मद्योतगुणैश्छन्न महिम्ने ब्रह्मणे
नमः ॥ ३३ ॥
यस्यावतारा ज्ञायन्ते शरीरेष्वशरीरिणः
।
तैस्तैरतुल्यातिशयैः
वीर्यैर्देहिष्वसङ्गतैः ॥ ३४ ॥
स भवान् सर्वलोकस्य भवाय विभवाय च ।
अवतीर्णोंऽशभागेन साम्प्रतं
पतिराशिषाम् ॥ ३५ ॥
नमः परमकल्याण नमः परममङ्गल ।
वासुदेवाय शान्ताय यदूनां पतये नमः ॥
३६ ॥
अनुजानीहि नौ भूमन् तवानुचरकिङ्करौ ।
दर्शनं नौ भगवत ऋषेरासीदनुग्रहात् ॥
३७ ॥
वाणी गुणानुकथने श्रवणौ
कथायां
हस्तौ च कर्मसु मनस्तव पादयोर्नः
।
स्मृत्यां शिरस्तव निवासजगत्प्रणामे
दृष्टिः सतां दर्शनेऽस्तु
भवत्तनूनाम् ॥ ३८ ॥
श्रीशुक
उवाच
इत्थं सङ्कीर्तितस्ताभ्यां
भगवान् गोकुलेश्वरः ।
दाम्ना चोलूखले बद्धः प्रहसन्नाह
गुह्यकौ ॥ ३९ ॥
श्रीभगवानुवाच
ज्ञातं मम पुरैवैतद् ऋषिणा करुणात्मना
।
यत् श्रीमदान्धयोर्वाग्भिः
विभ्रंशोऽनुग्रहः कृतः ॥ ४० ॥
साधूनां समचित्तानां सुतरां
मत्कृतात्मनाम् ।
दर्शनान्नो भवेद्बन्धः पुंसोऽक्ष्णोः
सवितुर्यथा ॥ ४१ ॥
तद्गच्छतं मत्परमौ नलकूबर सादनम् ।
सञ्जातो मयि भावो वां ईप्सितः
परमोऽभवः ॥ ४२ ॥
श्रीशुक उवाच
इत्युक्तौ तौ परिक्रम्य प्रणम्य च
पुनः पुनः ।
बद्धोलूखलमामन्त्र्य
जग्मतुर्दिशमुत्तराम् ॥ ४३ ॥
इति श्रीमद्भागवते
महापुराणे पारमहंस्यां
संहितायां दशमस्कन्धे
पूर्वार्धे दशमोऽध्यायः ॥१०॥
