 |
| Bhagwat chapter 10.81 |
श्रीशुक
उवाच
स इत्थं द्विजमुख्येन सह सङ्कथयन् हरिः ।
सर्वभूतमनोऽभिज्ञः स्मयमान उवाच तम् ॥ १ ॥
ब्रह्मण्यो ब्राह्मणं कृष्णो भगवान्
प्रहसन् प्रियम् ।
प्रेम्णा निरीक्षणेनैव प्रेक्षन् खलु
सतां गतिः ॥ २ ॥
श्रीभगवानुवाच
किमुपायनमानीतं
ब्रह्मन्मे भवता गृहात् ।
अण्वप्युपाहृतं भक्तैः प्रेम्णा
भुर्येव मे भवेत् ।
भूर्यप्यभक्तोपहृतं न मे तोषाय कल्पते
॥ ३ ॥
पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मे भक्त्या
प्रयच्छति ।
तदहं भक्त्युपहृतं अश्नामि
प्रयतात्मनः ॥ ४ ॥
इत्युक्तोऽपि द्विजस्तस्मै व्रीडितः
पतये श्रियः ।
पृथुकप्रसृतिं राजन् न
प्रायच्छदवाङ्मुखः ॥ ५ ॥
सर्वभूतात्मदृक् साक्षात्
तस्यागमनकारणम् ।
विज्ञायाचिन्तयन्नायं श्रीकामो
माभजत्पुरा ॥ ६ ॥
पत्न्याः पतिव्रतायास्तु सखा
प्रियचिकीर्षया ।
प्राप्तो मामस्य दास्यामि
सम्पदोऽमर्त्यदुर्लभाः ॥ ७ ॥
इत्थं विचिन्त्य वसनात् चीरबद्धान्
द्विजन्मनः ।
स्वयं जहार किमिदं इति पृथुकतण्डुलान्
॥ ८ ॥
नन्वेतदुपनीतं मे परमप्रीणनं सखे ।
तर्पयन्त्यङ्ग मां विश्वं एते
पृथुकतण्डुलाः ॥ ९ ॥
इति मुष्टिं सकृज्जग्ध्वा द्वितीयां
जग्धुमाददे ।
तावच्छ्रीर्जगृहे हस्तं तत्परा
परमेष्ठिनः ॥ १० ॥
एतावतालं विश्वात्मन्
सर्वसम्पत्समृद्धये ।
अस्मिन्लोके अथवामुष्मिन्
पुंसस्त्वत्तोषकारणम् ॥ ११ ॥
ब्राह्मणस्तां तु रजनीं
उषित्वाच्युतमन्दिरे ।
भुक्त्वा पीत्वा सुखं मेने आत्मानं
स्वर्गतं यथा ॥ १२ ॥
श्वोभूते विश्वभावेन
स्वसुखेनाभिवन्दितः ।
जगाम स्वालयं तात पथ्यनुव्रज्य
नन्दितः ॥ १३ ॥
स चालब्ध्वा धनं कृष्णान् न तु
याचितवान् स्वयम् ।
स्वगृहान् व्रीडितोऽगच्छन्
महद्दर्शननिर्वृतः ॥ १४ ॥
अहो ब्रह्मण्यदेवस्य दृष्टा
ब्रह्मण्यता मया ।
यद् दरिद्रतमो लक्ष्मीं आश्लिष्टो
बिभ्रतोरसि ॥ १५ ॥
क्वाहं दरिद्रः पापीयान् क्व कृष्णः
श्रीनिकेतनः ।
ब्रह्मबन्धुरिति स्माहं बाहुभ्यां
परिरम्भितः ॥ १६ ॥
निवासितः प्रियाजुष्टे पर्यङ्के
भ्रातरो यथा ।
महिष्या वीजितः श्रान्तो
बालव्यजनहस्तया ॥ १७ ॥
शुश्रूषया परमया पादसंवाहनादिभिः ।
पूजितो देवदेवेन विप्रदेवेन देववत् ॥
१८ ॥
स्वर्गापवर्गयोः पुंसां रसायां भुवि
सम्पदाम् ।
सर्वासामपि सिद्धीनां मूलं
तच्चरणार्चनम् ॥ १९ ॥
अधनोऽयं धनं प्राप्य माद्यात् उच्चैः
न मां स्मरेत् ।
इति कारुणिको नूनं धनं मेऽभूरि
नाददात् ॥ २० ॥
इति तच्चिन्तयन् अन्तः प्राप्तो
नियगृहान्तिकम् ।
सूर्यानलेन्दुसङ्काशैः विमानैः सर्वतो
वृतम् ॥ २१ ॥
विचित्रोपवनोद्यानैः कूजद्द्विजकुलाकुलैः
।
प्रोत्फुल्लकमुदाम्भोज
कह्लारोत्पलवारिभिः ॥ २२ ॥
जुष्टं स्वलङ्कृतैः पुम्भिः
स्त्रीभिश्च हरिणाक्षिभिः ।
किमिदं कस्य वा स्थानं कथं
तदिदमित्यभूत् ॥ २३ ॥
एवं मीमांसमानं तं नरा
नार्योऽमरप्रभाः ।
प्रत्यगृह्णन् महाभागं गीतवाद्येन
भूयसा ॥ २४ ॥
पतिमागतमाकर्ण्य पत्न्युद्धर्षातिसम्भ्रमा
।
निश्चक्राम गृहात्तूर्णं रूपिणी
श्रीरिवालयात् ॥ २५ ॥
पतिव्रता पतिं दृष्ट्वा
प्रेमोत्कण्ठाश्रुलोचना ।
मीलिताक्ष्यनमद् बुद्ध्या मनसा
परिषस्वजे ॥ २६ ॥
पत्नीं वीक्ष्य विस्फुरन्तीं देवीं
वैमानिकीमिव ।
दासीनां निष्ककण्ठीनां मध्ये भान्तीं
स विस्मितः ॥ २७ ॥
प्रीतः स्वयं तया युक्तः प्रविष्टो
निजमन्दिरम् ।
मणिस्तम्भशतोपेतं महेन्द्रभवनं यथा ॥
२८ ॥
पयःफेननिभाः शय्या दान्ता
रुक्मपरिच्छदाः ।
पर्यङ्का हेमदण्डानि चामरव्यजनानि च ॥
२९ ॥
आसनानि च हैमानि मृदूपस्तरणानि च ।
मुक्तादामविलम्बीनि वितानानि
द्युमन्ति च ॥ ३० ॥
स्वच्छस्फटिककुड्येषु महामारकतेषु च ।
रत्नदीपा भ्राजमानान् ललना रत्नसंयुताः
॥ ३१ ॥
विलोक्य ब्राह्मणस्तत्र समृद्धीः
सर्वसम्पदाम् ।
तर्कयामास निर्व्यग्रः
स्वसमृद्धिमहैतुकीम् ॥ ३२ ॥
नूनं बतैतन्मम दुर्भगस्य
शश्वद् दरिद्रस्य समृद्धिहेतुः ।
महाविभूतेरवलोकतोऽन्यो
नैवोपपद्येत
यदूत्तमस्य ॥ ३३ ॥
नन्वब्रुवाणो दिशते समक्षं
याचिष्णवे भूर्यपि भूरिभोजः ।
पर्जन्यवत्तत् स्वयमीक्षमाणो
दाशार्हकाणामृषभः सखा मे ॥ ३४ ॥
किञ्चित्करोत्युर्वपि यत् स्वदत्तं
सुहृत्कृतं फल्ग्वपि भूरिकारी ।
मयोपणीतं पृथुकैकमुष्टिं
प्रत्यग्रहीत् प्रीतियुतो महात्मा
॥ ३५ ॥
तस्यैव मे सौहृदसख्यमैत्री
दास्यं पुनर्जन्मनि जन्मनि स्यात्
।
महानुभावेन गुणालयेन
विषज्जतः तत्पुरुषप्रसङ्गः ॥ ३६ ॥
भक्ताय चित्रा भगवान् हि सम्पदो
राज्यं विभूतीर्न समर्थयत्यजः
।
अदीर्घबोधाय विचक्षणः स्वयं
पश्यन् निपातं धनिनां मदोद्भवम् ॥ ३७ ॥
इत्थं व्यवसितो बुद्ध्या भक्तोऽतीव जनार्दने ।
विषयान्जायया त्यक्ष्यन् बुभुजे
नातिलम्पटः ॥ ३८ ॥
तस्य वै देवदेवस्य हरेर्यज्ञपतेः प्रभोः ।
ब्राह्मणाः प्रभवो दैवं न तेभ्यो
विद्यते परम् ॥ ३९ ॥
एवं स विप्रो भगवत्सुहृत्तदा
दृष्ट्वा स्वभृत्यैरजितं
पराजितम् ।
तद्ध्यानवेगोद्ग्रथितात्मबन्धनः
तद्धाम लेभेऽचिरतः सतां गतिम् ॥ ४० ॥
एतद् ब्रह्मण्यदेवस्य श्रुत्वा
ब्रह्मण्यतां नरः ।
लब्धभावो भगवति कर्मबन्धाद् विमुच्यते
॥ ४१ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
दशमस्कन्धे उत्तरार्धे पृथुकोपाख्यानं नाम
एकशीतितमोऽध्यायः ॥ ८१ ॥
