 |
| Bhagwat chapter 10.77 |
श्रीशुक
उवाच
स तूपस्पृश्य सलिलं दंशितो धृतकार्मुकः ।
नय मां द्युमतः पार्श्वं वीरस्येत्याह सारथिम् ॥ १ ॥
विधमन्तं स्वसैन्यानि द्युमन्तं
रुक्मिणीसुतः ।
प्रतिहत्य प्रत्यविध्यन्
नाराचैरष्टभिः स्मयन् ॥ २ ॥
चतुर्भिश्चतुरो वाहान् सूतमेकेन
चाहनत् ।
द्वावाभ्यं धनुश्च केतुं च शरेणान्येन
वै शिरः ॥ ३ ॥
गदसात्यकिसाम्बाद्या जघ्नुः
सौभपतेर्बलम् ।
पेतुः समुद्रे सौभेयाः सर्वे
संछिन्नकन्धराः ॥ ४ ॥
एवं यदूनां शाल्वानां
निघ्नतामितरेतरम् ।
युद्धं त्रिणवरात्रं तद् अभूत्
तुमुलमुल्बणम् ॥ ५ ॥
इन्द्रप्रस्थं गतः कृष्ण आहूतो
धर्मसूनुना ।
राजसूयेऽथ निवृत्ते शिशुपाले च
संस्थिते ॥ ६ ॥
कुरुवृद्धाननुज्ञाप्य मुनींश्च ससुतां
पृथाम् ।
निमित्तान्यतिघोराणि पश्यन्
द्वावारवतीं ययौ ॥ ७ ॥
आह चाहमिहायात आर्यमिश्राभिसङ्गतः ।
राजन्याश्चैद्यपक्षीया नूनं हन्युः
पुरीं मम ॥ ८ ॥
वीक्ष्य तत्कदनं स्वानां निरूप्य
पुररक्षणम् ।
सौभं च शाल्वराजं च दारुकं प्राह
केशवः ॥ ९ ॥
रथं प्रापय मे सूत शाल्वस्यान्तिकमाशु
वै ।
सम्भ्रमस्ते न कर्तव्यो मायावी
सौभराडयम् ॥ १० ॥
इत्युक्तश्चोदयामास रथमास्थाय दारुकः
।
विशन्तं ददृशुः सर्वे स्वे परे
चारुणानुजम् ॥ ११ ॥
शाल्वश्च कृष्णमालोक्य
हतप्रायबलेश्वरः ।
प्राहरत् कृष्णसूताय शक्तिं भीमरवां
मृधे ॥ १२ ॥
तामापतन्तीं नभसि महोल्कामिव रंहसा ।
भासयन्तीं दिशः शौरिः सायकैः
शतधाच्छिनत् ॥ १३ ॥
तं च षोडशभिर्विद्ध्वा बाणैः सौभं च
खे भ्रमत् ।
अविध्यच्छरसन्दोहैः खं सूर्य इव
रश्मिभिः ॥ १४ ॥
शाल्वः शौरेस्तु दोः सव्यं शार्ङ्गं
शार्ङ्गधन्वनः ।
बिभेद न्यपतद् हस्तात् शार्ङ्गमासीत्
तदद्भुतम् ॥ १५ ॥
हाहाकारो महानासीद् भूतानां तत्र
पश्यताम् ।
निनद्य सौभराडुच्चैः इदमाह जनार्दनम्
॥ १६ ॥
यत्त्वया मूढ नः सख्युः
भ्रातुर्भार्या हृतेक्षताम् ।
प्रमत्तः स सभामध्ये त्वया व्यापादितः
सखा ॥ १७ ॥
तं त्वाद्य निशितैर्बाणैः
अपराजितमानिनम् ।
नयाम्यपुनरावृत्तिं यदि
तिष्ठेर्ममाग्रतः ॥ १८ ॥
श्रीभगवानुवाच
वृथा त्वं कत्थसे मन्द
न पश्यस्यन्तिकेऽन्तकम् ।
पौरुषं दर्शयन्ति स्म शूरा न
बहुभाषिणः ॥ १९ ॥
इत्युक्त्वा भगवान् शाल्वं गदया
भीमवेगया ।
तताड जत्रौ संरब्धः स चकम्पे
वमन्नसृक् ॥ २० ॥
गदायां सन्निवृत्तायां
शाल्वस्त्वन्तरधीयत ।
ततो मुहूर्त आगत्य पुरुषः
शिरसाच्युतम् ।
देवक्या प्रहितोऽस्मीति नत्वा प्राह
वचो रुदन् ॥ २१ ॥
कृष्ण कृष्ण महाबाहो पिता ते
पितृवत्सल ।
बद्ध्वापनीतः शाल्वेन सौनिकेन यथा
पशुः ॥ २२ ॥
निशम्य विप्रियं कृष्णो मानुषीं
प्रकृतिं गतः ।
विमनस्को घृणी स्नेहाद् बभाषे
प्राकृतो यथा ॥ २३ ॥
कथं राममसम्भ्रान्तं जित्वाजेयं
सुरासुरैः ।
शाल्वेनाल्पीयसा नीतः पिता मे बलवान्
विधिः ॥ २४ ॥
इति ब्रुवाणे गोविन्दे सौभराट्
प्रत्युपस्थितः ।
वसुदेवमिवानीय कृष्णं चेदमुवाच सः ॥
२५ ॥
एष ते जनिता तातो यदर्थमिह जीवसि ।
वधिष्ये वीक्षतस्तेऽमुं ईशश्चेत् पाहि
बालिश ॥ २६ ॥
एवं निर्भर्त्स्य मायावी
खड्गेनानकदुन्दुभेः ।
उत्कृत्य शिर आदाय खस्थं सौभं
समाविशत् ॥ २७ ॥
ततो मुहूर्तं प्रकृतावुपप्लुतः
स्वबोध आस्ते स्वजनानुषङ्गतः ।
महानुभावस्तदबुध्यदासुरीं
मायां स शाल्वप्रसृतां मयोदिताम्
॥ २८ ॥
न तत्र दूतं न पितुः कलेवरं
प्रबुद्ध आजौ समपश्यदच्युतः ।
स्वाप्नं यथा चाम्बरचारिणं रिपुं
सौभस्थमालोक्य निहन्तुमुद्यतः ॥
२९ ॥
एवं वदन्ति राजर्षे ऋषयः के च नान्विताः ।
यत् स्ववाचो विरुध्येत नूनं ते न
स्मरन्त्युत ॥ ३० ॥
क्व शोकमोहौ स्नेहो वा भयं वा
येऽज्ञसम्भवाः ।
क्व चाखण्डितविज्ञान
ज्ञानैश्वर्यस्त्वखण्डितः ॥ ३१ ॥
यत्पादसेवोर्जितयाऽऽत्मविद्यया
हिन्वन्त्यनाद्यात्मविपर्ययग्रहम् ।
लभन्त आत्मीयमनन्तमैश्वरं
कुतो नु मोहः परमस्य सद्गतेः ॥ ३२ ॥
तं शस्त्रपूगैः प्रहरन्तमोजसा
शाल्वं शरैः शौरिरमोघविक्रमः ।
विद्ध्वाच्छिनद् वर्म धनुः शिरोमणिं
सौभं च शत्रोर्गदया रुरोज ह ॥ ३३ ॥
तत्कृष्णहस्तेरितया विचूर्णितं
पपात तोये गदया सहस्रधा ।
विसृज्य तद् भूतलमास्थितो गदां
उद्यम्य शाल्वोऽच्युतमभ्यगाद्
द्रुतम् ॥ ३४ ॥
आधावतः सगदं तस्य बाहुं
भल्लेन छित्त्वाथ रथाङ्गमद्भुतम्
।
वधाय शाल्वस्य लयार्कसन्निभं
बिभ्रद् बभौ सार्क इवोदयाचलः ॥ ३५ ॥
जहार तेनैव शिरः सकुण्डलं
किरीटयुक्तं पुरुमायिनो हरिः ।
वज्रेण वृत्रस्य यथा पुरन्दरो
बभूव हाहेति वचस्तदा नृणाम् ॥
३६ ॥
तस्मिन्निपतिते पापे सौभे च गदया हते ।
नेदुर्दुन्दुभयो राजन् दिवि
देवगणेरिताः ।
सखीनां अपचितिं कुर्वन् दन्तवक्रो
रुषाभ्यगात् ॥ ३७ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
दशमस्कन्धे उत्तरार्धे सौभवधो
नाम
सप्तसप्ततितमोऽध्यायः
॥ ७७ ॥
