 |
| Bhagwat chapter 10.76 |
श्रीशुक
उवाच
अथान्यदपि कृष्णस्य श्रृणु कर्माद्भुतं नृप ।
क्रीडानरशरीरस्य यथा सौभपतिर्हतः ॥ १ ॥
शिशुपालसखः शाल्वो रुक्मिण्युद्वाह
आगतः ।
यदुभिर्निर्जितः सङ्ख्ये
जरासन्धादयस्तथा ॥ २ ॥
शाल्वः प्रतिज्ञामकरोत् श्रृण्वतां
सर्वभूभुजाम् ।
अयादवां क्ष्मां करिष्ये पौरुषं मम
पश्यत ॥ ३ ॥
इति मूढः प्रतिज्ञाय देवं पशुपतिं
प्रभुम् ।
आराधयामास नृपः पांसुमुष्टिं सकृद्
ग्रसन् ॥ ४ ॥
संवत्सरान्ते भगवान् आशुतोष उमापतिः ।
वरेण च्छन्दयामास शाल्वं शरणमागतम् ॥
५ ॥
देवासुरमनुष्याणां गन्धर्वोरगरक्षसाम्
।
अभेद्यं कामगं वव्रे स यानं
वृष्णिभीषणम् ॥ ६ ॥
तथेति गिरिशादिष्टो मयः परपुरंजयः ।
पुरं निर्माय शाल्वाय प्रादात्
सौभमयस्मयम् ॥ ७ ॥
स लब्ध्वा कामगं यानं तमोधाम दुरासदम्
।
ययस्द्वारवतीं शाल्वो वैरं
वृष्णिकृतं स्मरन् ॥ ८ ॥
निरुध्य सेनया शाल्वो महत्या भरतर्षभ
।
पुरीं बभञ्जोपवनान् उद्यानानि च
सर्वशः ॥ ९ ॥
सगोपुराणि द्वाराणि
प्रासादाट्टालतोलिकाः ।
विहारान् स विमानाग्र्यान् निपेतुः
शस्त्रवृष्टयः ॥ १० ॥
शिला द्रुमाश्चाशनयः सर्पा
आसारशर्कराः ।
प्रचण्डश्चक्रवातोऽभूत् रजसाच्छादिता
दिशः ॥ ११ ॥
इत्यर्द्यमाना सौभेन कृष्णस्य नगरी
भृशम् ।
नाभ्यपद्यत शं राजन् त्रिपुरेण यथा
मही ॥ १२ ॥
प्रद्युम्नो भगवान् वीक्ष्य बाध्यमाना
निजाः प्रजाः ।
म भैष्टेत्यभ्यधाद् वीरो रथारूढो
महायशाः ॥ १३ ॥
सात्यकिश्चारुदेष्णश्च साम्बोऽक्रूरः
सहानुजः ।
हार्दिक्यो भानुविन्दश्च गदश्च
शुकसारणौ ॥ १४ ॥
अपरे च महेष्वासा रथयूथपयूथपाः ।
निर्ययुर्दंशिता गुप्ता
रथेभाश्वपदातिभिः ॥ १५ ॥
ततः प्रववृते युद्धं शाल्वानां यदुभिः
सह ।
यथासुराणां विबुधैः तुमुलं लोमहर्षणम्
॥ १६ ॥
ताश्च सौभपतेर्माया दिव्यास्त्रै
रुक्मिणीसुतः ।
क्षणेन नाशयामास नैशं तम इवोष्णगुः ॥
१७ ॥
विव्याध पञ्चविंशत्या
स्वर्णपुङ्खैरयोमुखैः ।
शाल्वस्य ध्वजिनीपालं शरैः
सन्नतपर्वभिः ॥ १८ ॥
शतेनाताडयच्छाल्वं एकैकेनास्य
सैनिकान् ।
दशभिर्दशभिर्नेतॄन् वाहनानि
त्रिभिस्त्रिभिः ॥ १९ ॥
तदद्भुतं महत् कर्म प्रद्युम्नस्य
महात्मनः ।
दृष्ट्वा तं पूजयामासुः सर्वे
स्वपरसैनिकाः ॥ २० ॥
बहुरूपैकरूपं तद् दृश्यते न च दृश्यते
।
मायामयं मयकृतं दुर्विभाव्यं परैरभूत्
॥ २१ ॥
क्वचिद्भूमौ क्वचिद् व्योम्नि
गिरिमूर्ध्नि जले क्वचित् ।
अलातचक्रवद् भ्राम्यत् सौभं तद्
दुरवस्थितम् ॥ २२ ॥
यत्र यत्रोपलक्ष्येत ससौभः
सहसैनिकः ।
शाल्वः ततस्ततोऽमुञ्चन् शरान्
सात्वतयूथपाः ॥ २३ ॥
शरैरग्न्यर्कसंस्पर्शैः
आशीविषदुरासदैः ।
पीड्यमानपुरानीकः शाल्वोऽमुह्यत्
परेरितैः ॥ २४ ॥
शाल्वानीकपशस्त्रौघैः वृष्णिवीरा
भृशार्दिताः ।
न तत्यजू रणं स्वं स्वं
लोकद्वयजिगीषवः ॥ २५ ॥
शाल्वामात्यो द्युमान् नाम
प्रद्युम्नं प्राक् प्रपीडितः ।
आसाद्य गदया मौर्व्या व्याहत्य
व्यनदद् बली ॥ २६ ॥
प्रद्युम्नं गदया शीर्ण
वक्षःस्थलमरिंदमम् ।
अपोवाह रणात् सूतो धर्मविद्
दारुकात्मजः ॥ २७ ॥
लब्धसंज्ञो मुहूर्तेन कार्ष्णिः
सारथिमब्रवीत् ।
अहो असाध्विदं सूत यद्
रणान्मेऽपसर्पणम् ॥ २८ ॥
न यदूनां कुले जातः श्रूयते
रणविच्युतः ।
विना मत्क्लीबचित्तेन सूतेन
प्राप्तकिल्बिषात् ॥ २९ ॥
किं नु वक्ष्येऽभिसङ्गम्य पितरौ
रामकेशवौ ।
युद्धात् सम्यगपक्रान्तः
पृष्टस्तत्रात्मनः क्षमम् ॥ ३० ॥
व्यक्तं मे कथयिष्यन्ति हसन्त्यो
भ्रातृजामयः ।
क्लैब्यं कथं कथं वीर तवान्यैः
कथ्यतां मृधे ॥ ३१ ॥
सारथिरुवाच
धर्मं विजानताऽऽयुष्मन्
कृतमेतन्मया विभो ।
सूतः कृच्छ्रगतं रक्षेद् रथिनं सारथिं
रथी ॥ ३२ ॥
एतद् विदित्वा तु भवान् मयापोवाहितो
रणात् ।
उपसृष्टः परेणेति मूर्च्छितो गदया हतः
॥ ३३ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
दशमस्कन्धे उत्तरार्धे शाल्वयुद्धे
षट्सप्ततितमोऽध्यायः ॥ ७६ ॥
