 |
| Bhagwat chapter 10.69 |
श्रीशुक उवाच
नरकं निहतं श्रुत्वा तथोद्वाहं च योषिताम् ।
कृष्णेनैकेन बह्वीनां तद् दिदृक्षुः स्म नारदः ॥ १ ॥
चित्रं बतैतदेकेन वपुषा युगपत् पृथक्
।
गृहेषु द्व्यष्टसाहस्रं स्त्रिय एक
उदावहत् ॥ २ ॥
इत्युत्सुको द्वारवतीं
देवर्षिर्द्रष्टुमागमत् ।
पुष्पितोपवनाराम द्विजालिकुलनादिताम्
॥ ३ ॥
उत्फुल्लेन्दीवराम्भोज
कह्लारकुमुदोत्पलैः ।
छुरितेषु सरःसूच्चैः कूजितां
हंससारसैः ॥ ४ ॥
प्रासादलक्षैर्नवभिः जुष्टां
स्फाटिकराजतैः ।
महामरकतप्रख्यैः स्वर्णरत्नपरिच्छदैः
॥ ५ ॥
विभक्तरथ्यापथचत्वरापणैः
शालासभाभी रुचिरां सुरालयैः ।
संसिक्तमार्गाङ्गनवीथिदेहलीं
पतत्पताका ध्वजवारितातपाम् ॥ ६ ॥
तस्यामन्तःपुरं श्रीमद् अर्चितं सर्वधिष्ण्यपैः
।
हरेः स्वकौशलं यत्र त्वष्ट्रा
कार्त्स्न्येन दर्शितम् ॥ ७ ॥
तत्र षोडशभिः सद्म सहस्रैः समलङ्कृतम्
।
विवेशैकतमं शौरेः पत्नीनां भवनं महत्
॥ ८ ॥
विष्टब्धं विद्रुमस्तंभैः
वैदूर्यफलकोत्तमैः ।
इन्द्रनीलमयैः कुड्यैः जगत्या
चाहतत्विषा ॥ ९ ॥
वितानैर्निर्मितैस्त्वष्ट्रा
मुक्तादामविलम्बिभिः ।
दान्तैरासनपर्यङ्कैः
मण्युत्तमपरिष्कृतैः ॥ १० ॥
दासीभिर्निष्ककण्ठीभिः
सुवासोभिरलङ्कृतम् ।
पुम्भिः सकञ्चुकोष्णीष
सुवस्त्रमणिकुण्डलैः ॥ ११ ॥
रत्नप्रदीपनिकरद्युतिभिर्निरस्त
ध्वान्तं विचित्रवलभीषु
शिखण्डिनोऽङ्ग ।
नृत्यन्ति यत्र विहितागुरुधूपमक्षैः
निर्यान्तमीक्ष्य घनबुद्धय
उन्नदन्तः ॥ १२ ॥
तस्मिन्समानगुणरूपवयःसुवेष
दासीसहस्रयुतयानुसवं गृहिण्या ।
विप्रो ददर्श चमरव्यजनेन रुक्म
दण्डेन सात्वतपतिं परिवीजयन्त्या
॥ १३ ॥
तं सन्निरीक्ष्य भगवान् सहसोत्थितश्री
पर्यङ्कतः सकलधर्मभृतां वरिष्ठः ।
आनम्य पादयुगलं शिरसा किरीट
जुष्टेन साञ्जलिरवीविशदासने स्वे
॥ १४ ॥
तस्यावनिज्य चरणौ तदपः स्वमूर्ध्ना
बिभ्रज्जगद्गुरुतमोऽपि सतां
पतिर्हि ।
ब्रह्मण्यदेव इति यद्गुणनाम युक्तं
तस्यैव यच्चरणशौचमशेषतीर्थम् ॥ १५
॥
संपूज्य देवऋषिवर्यमृषिः पुराणो
नारायणो नरसखो विधिनोदितेन ।
वाण्याभिभाष्य मितयामृतमिष्टया तं
प्राह प्रभो भगवते करवाम हे किम्
॥ १६ ॥
श्रीनारद उवाच
नैवाद्भुतं त्वयि
विभोऽखिललोकनाथे
मैत्री जनेषु सकलेषु दमः खलानाम्
।
निःश्रेयसाय हि जगत्स्थितिरक्षणाभ्यां
स्वैरावतार उरुगाय विदाम सुष्ठु ॥
१७ ॥
दृष्टं तवाङ्घ्रियुगलं जनतापवर्गं
ब्रह्मादिभिर्हृदि
विचिन्त्यमगाधबोधैः ।
संसारकूपपतितोत्तरणावलम्बं
ध्यायंश्चराम्यनुगृहाण यथा
स्मृतिः स्यात् ॥ १८ ॥
ततोऽन्यदाविशद् गेहं कृष्णपत्न्याः स नारदः ।
योगेश्वरेश्वरस्याङ्ग
योगमायाविवित्सया ॥ १९ ॥
दीव्यन्तमक्षैस्तत्रापि प्रियया
चोद्धवेन च ।
पूजितः परया भक्त्या
प्रत्युत्थानासनादिभिः ॥ २० ॥
पृष्टश्चाविदुषेवासौ कदाऽऽयातो
भवानिति ।
क्रियते किं नु पूर्णानां
अपूर्णैरस्मदादिभिः ॥ २१ ॥
अथापि ब्रूहि नो ब्रह्मन्
जन्मैतच्छोभनं कुरु ।
स तु विस्मित उत्थाय तूष्णीमन्यदगाद्
गृहम् ॥ २२ ॥
तत्राप्यचष्ट गोविन्दं लालयन्तं
सुतान् शिशून् ।
ततोऽन्यस्मिन्गृहेऽपश्यन् मज्जनाय
कृतोद्यमम् ॥ २३ ॥
जुह्वन्तं च वितानाग्नीन् यजन्तं
पञ्चभिर्मखैः ।
भोजयन्तं द्विजान् क्वापि
भुञ्जानमवशेषितम् ॥ २४ ॥
क्वापि सन्ध्यामुपासीनं जपन्तं ब्रह्म
वाग्यतम् ।
एकत्र चासिचर्माभ्यां
चरन्तमसिवर्त्मसु ॥ २५ ॥
अश्वैर्गजै रथैः क्वापि विचरन्तं
गदाग्रजम् ।
क्वचिच्छयानं पर्यङ्के स्तूयमानं च
वन्दिभिः ॥ २६ ॥
मंत्रयन्तं च कस्मिंश्चित्
मंत्रिभिश्चोद्धवादिभिः ।
जलक्रीडारतं क्वापि वारमुख्याबलावृतम्
॥ २७ ॥
कुत्रचिद्द्विजमुख्येभ्यो ददतं गाः
स्वलङ्कृताः ।
इतिहासपुराणानि श्रृण्वन्तं मङ्गलानि
च ॥ २८ ॥
हसन्तं हासकथया कदाचित् प्रियया गृहे
।
क्वापि धर्मं सेवमानं अर्थकामौ च
कुत्रचित् ॥ २९ ॥
ध्यायन्तमेकमासीनं पुरुषं प्रकृतेः
परम् ।
शुश्रूषन्तं गुरून् क्वापि
कामैर्भोगैः सपर्यया ॥ ३० ॥
कुर्वन्तं विग्रहं कैश्चित् सन्धिं
चान्यत्र केशवम् ।
कुत्रापि सह रामेण चिन्तयन्तं सतां
शिवम् ॥ ३१ ॥
पुत्राणां दुहितॄणां च काले
विध्युपयापनम् ।
दारैर्वरैस्तत्सदृशैः कल्पयन्तं
विभूतिभिः ॥ ३२ ॥
प्रस्थापनोपनयनैः अपत्यानां
महोत्सवान् ।
वीक्ष्य योगेश्वरेशस्य येषां लोका
विसिस्मिरे ॥ ३३ ॥
यजन्तं सकलान् देवान् क्वापि
क्रतुभिरूर्जितैः ।
पूर्तयन्तं क्वचिद् धर्मं
कूर्पाराममठादिभिः ॥ ३४ ॥
चरन्तं मृगयां क्वापि हयमारुह्य
सैन्धवम् ।
घ्नन्तं तत्र पशून् मेध्यान् परीतं
यदुपुङ्गवैः ॥ ३५ ॥
अव्यक्तलिङ्गं प्रकृतिषु
अन्तःपुरगृहादिषु ।
क्वचिच्चरन्तं योगेशं तत्तद्भावबुभुत्सया
॥ ३६ ॥
अथोवाच हृषीकेशं नारदः प्रहसन्निव ।
योगमायोदयं वीक्ष्य मानुषीं ईयुषो
गतिम् ॥ ३७ ॥
विदाम योगमायास्ते दुर्दर्शा अपि
मायिनाम् ।
योगेश्वरात्मन् निर्भाता
भवत्पादनिषेवया ॥ ३८ ॥
अनुजानीहि मां देव लोकांस्ते
यशसाऽऽप्लुतान् ।
पर्यटामि तवोद्गायन् लीला
भुवनपावनीम् ॥ ३९ ॥
श्रीभगवानुवाच
ब्रह्मन्धन्नस्य
वक्ताहं कर्ता तदनुमोदिता ।
तच्छिक्षयन्लोकमिमं आस्थितः पुत्र मा
खिदः ॥ ४० ॥
श्रीशुक उवाच
इत्याचरन्तं सद्धर्मान्
पावनान् गृहमेधिनाम् ।
तमेव सर्वगेहेषु सन्तमेकं ददर्श ह ॥
४१ ॥
कृष्णस्यानन्तवीर्यस्य योगमायामहोदयम्
।
मुहुर्दृष्ट्वा ऋषिरभूद् विस्मितो
जातकौतुकः ॥ ४२ ॥
इत्यर्थकामधर्मेषु कृष्णेन
श्रद्धितात्मना ।
सम्यक् सभाजितः प्रीतः तमेवानुस्मरन्
ययौ ॥ ४३ ॥
एवं मनुष्यपदवीमनुवर्तमानो
नारायणोऽखिलभवाय गृहीतशक्तिः ।
रेमेऽङ्ग षोडशसहस्रवराङ्गनानां
सव्रीडसौहृदनिरीक्षणहासजुष्टः ॥
४४ ॥
यानीह विश्वविलयोद्भववृत्तिहेतुः
कर्माण्यनन्यविषयाणि हरीश्चकार
यस्त्वङ्ग गायति श्रृणोत्यनुमोदते वा
भक्तिर्भवेद्भगवति
ह्यपवर्गमार्गे ॥ ४५ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
दशमस्कन्धे उत्तरार्धे कृष्णगार्हस्थ्यदर्शनं
नाम
एकोनसप्ततिमोऽध्यायः ॥ ६९ ॥
