 |
| bhagwat chapter 9.2 |
श्रीशुक
उवाच
एवं गतेऽथ सुद्युम्ने मनुर्वैवस्वतः
सुते ।
पुत्रकामः तपस्तेपे यमुनायां शतं समाः
॥ १ ॥
ततोऽयजन् मनुर्देवं अपत्यार्थं हरिं
प्रभुम् ।
इक्ष्वाकु पूर्वजान् पुत्रान् लेभे
स्वसदृशान् दश ॥ २ ॥
पृषध्रस्तु मनोः पुत्रो गोपालो गुरुणा
कृतः ।
पालयामास गा यत्तो रात्र्यां
वीरासनव्रतः ॥ ३ ॥
एकदा प्राविशद् गोष्ठं शार्दूलो निशि
वर्षति ।
शयाना गाव उत्थाय भीतास्ता
बभ्रमुर्व्रजे ॥ ४ ॥
एकां जग्राह बलवान् सा चुक्रोश
भयातुरा ।
तस्यास्तु क्रन्दितं श्रुत्वा
पृषध्रोऽनुससार ह ॥ ५ ॥
खड्गमादाय तरसा प्रलीनोडुगणे निशि ।
अजानन् अहनद्बभ्रोः शिरः शार्दूलशङ्कया॥
६ ॥
व्याघ्रोऽपि वृक्णश्रवणो
निस्त्रिंशाग्राहतस्ततः ।
निश्चक्राम भृशं भीतो रक्तं पथि
समुत्सृजन् ॥ ७ ॥
मन्यमानो हतं व्याघ्रं पृषध्रः
परवीरहा ।
अद्राक्षीत् स्वहतां बभ्रुं
व्युष्टायां निशि दुःखितः॥८॥
तं शशाप कुलाचार्यः कृतागसं अकामतः ।
न क्षत्रबन्धुः शूद्रस्त्वं कर्मणा
भवितामुना ॥ ९ ॥
एवं शप्तस्तु गुरुणा प्रत्यगृह्णात्
कृताञ्जलिः ।
अधारयद् व्रतं वीर ऊर्ध्वरेता
मुनिप्रियम् ॥ १० ॥
वासुदेवे भगवति सर्वात्मनि परेऽमले ।
एकान्तित्वं गतो भक्त्या
सर्वभूतसुहृत् समः ॥ ११ ॥
विमुक्तसंगः शान्तात्मा
संयताक्षोऽपरिग्रहः ।
यदृच्छयोपपन्नेन कल्पयन्
वृत्तिमात्मनः ॥ १२ ॥
आत्मनि आत्मानमाधाय ज्ञानतृप्तः
समाहितः ।
विचचार महीमेतां जडान्ध-बधिराकृतिः ॥
१३ ॥
एवं वृत्तो वनं गत्वा दृष्ट्वा
दावाग्निमुत्थितम् ।
तेनोपयुक्तकरणो ब्रह्म प्राप परं
मुनिः ॥ १४ ॥
कविः कनीयान् विषयेषु निःस्पृहो
विसृज्य राज्यं सह बन्धुभिर्वनम् ।
निवेश्य चित्ते पुरुषं स्वरोचिषं
विवेश कैशोरवयाः परं गतः ॥ १५ ॥
करूषान् मानवाद् आसन् कारूषाः
क्षत्रजातयः।
उत्तरापथगोप्तारो ब्रह्मण्या
धर्मवत्सलाः ॥ १६ ॥
धृष्टाद् धार्ष्टमभूत् क्षत्रं
ब्रह्मभूयं गतं क्षितौ ।
नृगस्य वंशः सुमतिः भूतज्योतिः ततो
वसुः॥ १७ ॥
वसोः प्रतीकस्तत्पुत्र ओघवान्
ओघवत्पिता ।
कन्या चौघवती नाम सुदर्शन उवाह ताम् ॥
१८ ॥
चित्रसेनो नरिष्यन्ताद् ऋक्षस्तस्य
सुतोऽभवत् ।
तस्य मीढ्वांस्ततः पूर्ण
इन्द्रसेनस्तु तत्सुतः ॥ १९ ॥
वीतिहोत्रस्तु इन्द्रसेनात् तस्य
सत्यश्रवा अभूत् ।
उरुश्रवाः सुतस्तस्य
देवदत्तस्ततोऽभवत् ॥ २० ॥
ततोऽग्निवेश्यो भगवान् अग्निः स्वयं
अभूत्सुतः ।
कानीन इति विख्यातो जातूकर्ण्यो महान्
ऋषिः॥२१॥
ततो ब्रह्मकुलं जातं आग्निवेश्यायनं
नृप ।
नरिष्यन्तान्वयः प्रोक्तो दिष्टवंशमतः
शृणु ॥ २२ ॥
नाभागो दिष्टपुत्रोऽन्यः कर्मणा
वैश्यतां गतः ।
भलन्दनः सुतस्तस्य वत्सप्रीतिः
भलन्दनात् ॥ २३ ॥
वत्सप्रीतेः सुतः प्रांशुः तत्सुतं
प्रमतिं विदुः ।
खनित्रः प्रमतेः तस्मात् चाक्षुषोऽथ
विविंशतिः ॥ २४ ॥
विविंशतेः सुतो रंभः खनीनेत्रोऽस्य
धार्मिकः ।
करन्धमो महाराज तस्यासीद् आत्मजो नृप
॥ २५ ॥
तस्य आवीक्षित् सुतो यस्य मरुत्तः
चक्रवर्ति अभूत् ।
संवर्तोऽयाजयद् यं वै महायोग्यङ्गिरःसुतः
॥ २६ ॥
मरुत्तस्य यथा यज्ञो न तथान्योऽस्ति
कश्चन ।
सर्वं हिरण्मयं त्वासीत्
यत्किञ्चिच्चास्य शोभनम् ॥ २७ ॥
अमाद्यदिन्द्रः सोमेन
दक्षिणाभिर्द्विजातयः ।
मरुतः परिवेष्टारो विश्वेदेवाः सभासदः
॥ २८ ॥
मरुत्तस्य दमः पुत्रः तस्यासीद्
राज्यवर्धनः ।
सुधृतिस्तत्सुतो जज्ञे सौधृतेयो नरः
सुतः ॥ २९ ॥
तत्सुतः केवलः तस्माद् बन्धुमान्
वेगवान् ततः ।
बुधस्तस्याभवद् यस्य
तृणबिन्दुर्महीपतिः ॥ ३० ॥
तं भेजेऽलम्बुषा देवी भजनीयगुणालयम् ।
वराप्सरा यतः पुत्राः कन्या च
इडविडाभवत् ॥ ३१ ॥
यस्यां उत्पादयामास विश्रवा धनदं
सुतम् ।
प्रादाय विद्यां परमां ऋषिर्योगेश्वरः
पितुः ॥ ३२ ॥
विशालः शून्यबन्धुश्च धूम्रकेतुश्च
तत्सुताः ।
विशालो वंशकृद् राजा वैशालीं निर्ममे
पुरीम् ॥ ३३ ॥
हेमचन्द्रः सुतस्तस्य धूम्राक्षः तस्य
चात्मजः ।
तत्पुत्रात् संयमादासीत् कृशाश्वः
सहदेवजः ॥ ३४ ॥
कृशाश्वात् सोमदत्तोऽभूद् योऽश्वमेधैः
इडस्पतिम् ।
इष्ट्वा पुरुषमापाग्र्यां गतिं
योगेश्वराश्रिताम् ॥ ३५ ॥
सौमदत्तिस्तु सुमतिः तत्सुतो जनमेजयः
।
एते वैशालभूपालाः तृणबिन्दोर्यशोधराः
॥ ३६ ॥
इति श्रीमद्भागवते महापुराणे
पारमहंस्यां
संहितायां नवमस्कन्धे द्वितीयोऽध्यायः॥२॥
