 |
| Srimad Bhagwat Geeta Chapter 16 devasur-sampad-vibhag yoga |
श्रीभगवानुवाच
अभयं
सत्त्वसंशुद्धिर्ज्ञानयोगव्यवस्थितिः ।
दानं दमश्च यज्ञश्च स्वाध्यायस्तप आर्जवम् ॥ १॥
अहिंसा
सत्यमक्रोधस्त्यागः शान्तिरपैशुनम् ।
दया
भूतेष्वलोलुप्त्वं मार्दवं ह्रीरचापलम् ॥ २॥
तेजः
क्षमा धृतिः शौचमद्रोहो नातिमानिता ।
भवन्ति
सम्पदं दैवीमभिजातस्य भारत ॥ ३॥
दम्भो
दर्पोऽभिमानश्च क्रोधः पारुष्यमेव च ।
अज्ञानं
चाभिजातस्य पार्थ सम्पदमासुरीम् ॥ ४॥
दैवी
सम्पद्विमोक्षाय निबन्धायासुरी मता ।
मा
शुचः सम्पदं दैवीमभिजातोऽसि पाण्डव ॥ ५॥
द्वौ
भूतसर्गौ लोकेऽस्मिन्दैव आसुर एव च ।
दैवो
विस्तरशः प्रोक्त आसुरं पार्थ मे शृणु ॥ ६॥
प्रवृत्तिं
च निवृत्तिं च जना न विदुरासुराः ।
न
शौचं नापि चाचारो न सत्यं तेषु विद्यते ॥ ७॥
असत्यमप्रतिष्ठं
ते जगदाहुरनीश्वरम् ।
अपरस्परसम्भूतं
किमन्यत्कामहैतुकम् ॥ ८॥
एतां
दृष्टिमवष्टभ्य नष्टात्मानोऽल्पबुद्धयः ।
प्रभवन्त्युग्रकर्माणः
क्षयाय जगतोऽहिताः ॥ ९॥
काममाश्रित्य
दुष्पूरं दम्भमानमदान्विताः ।
मोहाद्गृहीत्वासद्ग्राहान्प्रवर्तन्तेऽशुचिव्रताः
॥ १०॥
चिन्तामपरिमेयां
च प्रलयान्तामुपाश्रिताः ।
कामोपभोगपरमा
एतावदिति निश्चिताः ॥ ११॥
आशापाशशतैर्बद्धाः
कामक्रोधपरायणाः ।
ईहन्ते
कामभोगार्थमन्यायेनार्थसञ्चयान् ॥ -१२॥
इदमद्य
मया लब्धमिमं प्राप्स्ये मनोरथम् ।
इदमस्तीदमपि
मे भविष्यति पुनर्धनम् ॥ १३॥
असौ
मया हतः शत्रुर्हनिष्ये चापरानपि ।
ईश्वरोऽहमहं
भोगी सिद्धोऽहं बलवान्सुखी ॥ १४॥
आढ्योऽभिजनवानस्मि
कोऽन्योऽस्ति सदृशो मया ।
यक्ष्ये
दास्यामि मोदिष्य इत्यज्ञानविमोहिताः ॥ १५॥
अनेकचित्तविभ्रान्ता
मोहजालसमावृताः ।
प्रसक्ताः
कामभोगेषु पतन्ति नरकेऽशुचौ ॥ १६॥
आत्मसम्भाविताः
स्तब्धा धनमानमदान्विताः ।
यजन्ते
नामयज्ञैस्ते दम्भेनाविधिपूर्वकम् ॥ १७॥
अहङ्कारं
बलं दर्पं कामं क्रोधं च संश्रिताः ।
मामात्मपरदेहेषु
प्रद्विषन्तोऽभ्यसूयकाः ॥ १८॥
तानहं
द्विषतः क्रूरान्संसारेषु नराधमान् ।
क्षिपाम्यजस्रमशुभानासुरीष्वेव
योनिषु ॥ १९॥
आसुरीं
योनिमापन्ना मूढा जन्मनि जन्मनि ।
मामप्राप्यैव
कौन्तेय ततो यान्त्यधमां गतिम् ॥ २०॥
त्रिविधं
नरकस्येदं द्वारं नाशनमात्मनः ।
कामः
क्रोधस्तथा लोभस्तस्मादेतत्त्रयं त्यजेत् ॥ २१॥
एतैर्विमुक्तः
कौन्तेय तमोद्वारैस्त्रिभिर्नरः ।
आचरत्यात्मनः
श्रेयस्ततो याति परां गतिम् ॥ २२॥
यः
शास्त्रविधिमुत्सृज्य वर्तते कामकारतः ।
न
स सिद्धिमवाप्नोति न सुखं न परां गतिम् ॥ २३॥
तस्माच्छास्त्रं
प्रमाणं ते कार्याकार्यव्यवस्थितौ ।
ज्ञात्वा
शास्त्रविधानोक्तं कर्म कर्तुमिहार्हसि ॥ २४॥
ॐतत्सदिति श्रीमद्भगवद्गीतासूपनिषत्सु
ब्रह्मविद्यायां
योगशास्त्रे श्रीकृष्णार्जुनसंवादे दैवासुरसम्पद्विभागयोगो
नाम षोडशोऽध्यायः ॥१६॥
