भागवत तृतीय स्कन्ध नवदश अध्याय (bhagwat 3.19)

श्रीमद्भागवत srimadbhagwat bhagwat भागवत भागवत_श्लोक bhagwat_shloka सूरज_कृष्ण_शास्त्री भागवत_कथा मूल_पाठ मूल_पाठ_भागवत bhagwat_katha bhagwatdarshan

bhagwat chapter 3.19

              मैत्रेय उवाच 

अवधार्य  विरिञ्चस्य  निर्व्यलीकामृतं  वचः । 

प्रहस्य  प्रेमगर्भेण   तदपाङ्गेन  सोऽग्रहीत् ॥१॥ 

ततः  सपत्‍नं  मुखतः  चरन्तं  अकुतोभयम् । 

जघानोत्पत्य   गदया    हनौ  असुरमक्षजः ॥२॥ 

सा हता तेन गदया विहता भगवत्करात् । 

विघूर्णित अपतद् रेजे तदद्‍ भुतं इवाभवत् ॥३॥ 

स तदा लब्धतीर्थोऽपि न बबाधे निरायुधम् । 

मानयन्समृधे  धर्मं  विष्वक्सेनं   प्रकोपयन् ॥४॥

 

गदायां   अपविद्धायां  हाहाकारे  विनिर्गते । 

मानयामास  तद्धर्मं  सुनाभं  चास्मरद्वि भुः ॥५॥ 

तं व्यग्रचक्रं दितिपुत्राधमेन 

                स्वपार्षदमुख्येन   विषज्जमानम् । 

चित्रा वाचोऽतद्विदां खेचराणां 

                तत्रास्मासन्स्वस्ति तेऽमुं जहीति ॥६॥ 

स तं निशाम्यात्तरथाङ्गमग्रतो 

                   व्यवस्थितं पद्मपलाशलोचनम् । 

विलोक्य चामर्ष परिप्लुतेन्द्रियो 

                  रुषा स्वदन्तच्छदमादशच्छ्वसन् ॥७॥ 

करालदंष्ट्र     श्चक्षुर्भ्यां   सञ्चक्षाणो   दहन्निव । 

अभिप्लुत्य स्वगदया हतोऽसीत्याहनद्हरिम्॥८॥ 

पदासव्येन  तां  साधो  भगवान्  यज्ञसूकरः । 

लीलया   मिषतः   शत्रोः   प्राहरद्वातरंहसम् ॥९॥

 

आह  चायुधमाधत्स्व  घटस्व  त्वं जिगीषसि । 

इत्युक्तः स तदा भूयः ताडयन् व्यनदद्भृशम्॥१०॥

 

तां  स  आपततींवीक्ष्य भगवान् समवस्थितः । 

जग्राह  लीलया  प्राप्तां  गरुत्मानिव पन्नगीम्॥११॥

 

स्वपौरुषे     प्रतिहते     हतमानो     महासुरः । 

नैच्छद्गदां    दीयमानां    हरिणा   विगतप्रभः ॥१२॥

 

जग्राह   त्रिशिखं  शूलं ज्वलज्ज्वलनलोलुपम् । 

यज्ञाय       धृतरूपाय     विप्रायाभिचरन्यथा ॥१३॥ 

तदोजसा दैत्यमहा भटार्पितं 

                     चकासदन्तः ख उदीर्णदीधिति । 

चक्रेण चिच्छेद निशातनेमिना 

                      हरिर्यथा तार्क्ष्यपतत्रमुज्झितम् ॥१४॥ 

वृक्णे स्वशूले बहुधारिणा हरेः 

                    प्रत्येत्य विस्तीर्णमुरो विभूतिमत् । 

प्रवृद्धरोषः स कठोरमुष्टिना 

                    नदन्      प्रहृत्यान्तरधीयतासुरः ॥१५॥ 

तेनेत्थमाहतः    क्षत्तः    भगवान्   आदिसूकरः । 

नाकम्पत  मनाक्क्वापि    स्रजा  हत  इव द्विपः ॥१६॥

 

अथोरुधासृजन्     मायां      योगमायेश्वरे   हरौ । 

यां विलोक्य प्रजास्त्रस्ता मेनिरे ऽस्योपसंयमम् ॥१७॥ 

प्रववुर्वायवश्चण्डाः        तमः        पांसवमैरयन् । 

दिग्भ्यो    निपेतुर्ग्रावाणः   क्षेपणैः   प्रहिता  इव ॥१८॥

द्यौर्नष्टभगणाभ्रौघैः         सविद्युत्स्तनयित्‍नुभिः । 

वर्षद्भिः    पूयकेशासृग्विण्मूत्रास्थीनि चासकृत् ॥१९॥  

गिरयः        प्रत्यदृश्यन्त       नानायुधमुचोऽनघ । 

दिग्वाससो   यातुधान्यः  शूलिन्यो मुक्तमू र्धजाः ॥२०॥

 

बहुभिर्यक्षरक्षोभिः                  पत्त्यश्वरथकुञ्जरैः । 

आततायिभिरुत्सृष्टा   हिंस्रा   वाचोऽतिवैशसाः ॥२१॥ 

प्रादुष्कृतानां   मायानां  आसुरीणां विनाशयत् । 

सुदर्शनास्त्रं भगवान्  प्रायुङ्क्त  दयितं त्रिपात्॥२२॥

 

तदादितेः    समभवत्    सहसा    हृदि    वेपथुः । 

स्मरन्त्या   भर्तुः   आदेशं  स्तनाच्चासृक्प्रसुस्रुवे ॥२३॥ 

विनष्टासु    स्वमायासु    भूयश्चाव्रज्य   केशवम् । 

रुषोपगूहमानोऽमुं    ददृशेऽवस्थितं        बहिः ॥२४॥ 

तं     मुष्टिभिर्विनिघ्नन्तं   वज्रसारैः   अधोक्षजः । 

करेण   कर्णमूलेऽहन्  यथा  त्वाष्ट्रं  मरुत्पतिः ॥२५॥ 

स आहतो विश्वजिता ह्यवज्ञया 

                       परिभ्रमद्गात्र       उदस्तलोचनः । 

विशीर्णबाह्वङ्घ्रिशिरोरुहोऽपतद् 

                       यथा नगेन्द्रो लुलितो नभस्वता ॥२६॥

 

क्षितौ शयानं तमकुण्ठवर्चसं 

                    करालदंष्ट्रं           परिदष्टदच्छदम् । 

अजादयो वीक्ष्य शशंसुरागता 

                   अहो इमां को नु लभेत संस्थितिम् ॥२७॥ 

यं योगिनो योगसमाधिना रहो 

                        ध्यायन्ति लिङ्गादसतो मुमुक्षया । 

तस्यैष दैत्यऋषभः पदाहतो 

                        मुखं प्रपश्यन्   तनुमुत्ससर्ज ह ॥२८॥ 

 

एतौ    तौ   पार्षदावस्य  शापाद्यातौ असद्गतिम् । 

पुनः    कतिपयैः   स्थानं  प्रपत्स्येते  ह जन्मभिः ॥२९॥ 

                            ॥ देवा ऊचुः ॥ 

नमो नमस्ते ऽखिलयज्ञतन्तवे 

                       स्थितौ       गृहीतामलसत्त्वमूर्तये । 

दिष्ट्या हतोऽयं जगतामरुन्तुदः 

                       त्वत्पादभक्त्या वयमीश निर्वृताः ॥३०॥

 

                         ॥ मैत्रेय उवाच॥ 

एवं हिरण्याक्षमसह्यविक्रमं 

                            स सादयित्वा हरिरादिसूकरः । 

जगाम लोकं स्वमखण्डितोत्सवं 

                          समीडितः पुष्करविष्टरादिभिः ॥३१॥ 

मया यथानूक्तमवादि ते हरेः 

                             कृतावतारस्य सुमित्र चेष्टितम् । 

यथा हिरण्याक्ष उदारविक्रमो 

                           महामृधे   क्रीडनवन्निराकृतः ॥३२॥

 

                         ॥ सूत उवाच ॥ 

इति    कौषारवाख्यातां    आश्रुत्य   भगवत्कथाम् । 

क्षत्तानन्दं    परं   लेभे     महाभागवतो     द्विज ॥३३॥ 

अन्येषां  पुण्यश्लोकानामुद्दामयशसां    सताम् । 

उपश्रुत्य    भवेन्मोदः   श्रीवत्साङ्कस्य  किं  पुनः ॥३४॥ 

यो   गजेन्द्रं  झषग्रस्तं  ध्यायन्तं   चरणाम्बुजम् । 

क्रोशन्तीनां  करेणूनां  कृच्छ्रतोऽमोचयद्द्रुतम् ॥३५॥ 

तं              सुखाराध्यमृजुभिरनन्यशरणैर्नृभिः । 

कृतज्ञः  को   न   सेवेत  दुराराध्यं   असाधुभिः ॥३६॥ 

यो वै हिरण्याक्षवधं महाद्‍भुतं 

                      विक्रीडितं   कारणसूकरात्मनः । 

श्रृणोति गायत्यनुमोदतेऽञ्जसा 

                        विमुच्यते ब्रह्मवधादपि द्विजाः ॥३७॥ 

एतन् महापुण्यमलं पवित्रं 

                     धन्यं   यशस्यं  पदमायुराशिषाम् । 

प्राणेन्द्रियाणां युधि शौर्यवर्धनं 

                     नारायणोऽन्ते गतिरङ्ग श्रृण्वताम् ॥३८॥ 

इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां 

        तृतीयस्कन्धे एकोनविंशोऽध्यायः ॥१९॥