भागवत द्वितीय स्कन्ध सप्तम अध्याय (bhagwat mahapuran 2.7)

SOORAJ KRISHNA SHASTRI
0

bhagwat chapter 2.7
bhagwat chapter 2.7


                         ॥ ब्रह्मोवाच ॥

यत्रोद्यतः क्षितितलोद्धरणाय बिभ्रत् 
                  क्रौडीं तनुं सकलयज्ञमयीमनन्तः । 
अन्तर्महार्णव उपागतमादिदैत्यं  
                    तं दंष्ट्रयाऽद्रिमिव वज्रधरो ददार ॥१॥ 

जातो रुचेरजनयत् सुयमान् सुयज्ञ 
       आकूति सूनुः अमरान् अथ दक्षिणायाम् । 
लोकत्रयस्य महतीं अहरद्यदार्तिं 
               स्वायम्भुवेन मनुना हरिरित्यनूक्तः ॥२॥ 

जज्ञे च कर्दमगृहे द्विज देवहूत्यां 
            स्त्रीभिः समं नवभिरात्मगतिं स्वमात्रे । 
ऊचे ययाऽत्मशमलं गुणसङ्गपङ्कम् 
               अस्मिन्विधूय कपिलस्य गतिं प्रपेदे ॥३॥ 

अत्रेः अपत्यमभिकाङ्क्षत आह तुष्टो 
              दत्तो मयाहमिति यद्भगवान् स दत्तः । 
यत्पादपङ्कजपराग पवित्रदेहा 
                योगर्द्धिमा  पुरुभयीं  यदुहैहयाद्याः ॥४॥ 

तप्तं तपो विविधलोकसिसृक्षया मे 
         आदौ सनात्स्वतपसः स चतुःसनोऽभूत् ।
 प्राक्कल्प संप्लवविनष्टमिह आत्मतत्त्वं 
                सम्यग्जगाद मुनयो यदचक्षतात्मन् ॥५॥ 

धर्मस्य दक्षदुहितर्यजनिष्ट मूर्त्यां 
                 नारायणो नर इति स्वतपः प्रभावः । 
दृष्ट्वात्मनो भगवतो नियमावलेपं 
                 देव्यस्त्वनङ्गपृतना घटि तुं न शेकुः ॥६॥

 कामं दहन्ति कृतिनो ननुरोषदृष्ट्या 
                   रोषं दहन्तमुत ते न दहन्त्यसह्यम् । 
सोऽयं यदन्तरमलं प्रविशन् बिभेति 
                   कामः कथं नु पुनरस्य मनः श्रयेत ॥७॥

 विद्धः सपत्‍न्युदितपत्रिभिरन्तिराज्ञो 
                  बालोऽपि सन्नुपगतस्तपसे वनानि । 
तस्मा अदाद् ध्रुवगतिं गृणते प्रसन्नो 
             दिव्याः स्तुवन्ति मुनयो यदुपर्यधस्तात् ॥८॥ 

यद्वेनमुत्पथगतं द्विजवाक्यवज्र 
                  निष्प्लुष्टपौरुषभगं  निरये पतन्तम् । 
त्रात्वाऽर्थितो जगति पुत्रपदं च लेभे 
                 दुग्धा वसूनि वसुधा सकलानि येन ॥९॥ 

नाभेरसावृषभ आस सुदेवि सूनुः 
                यो वै चचार समदृग् जडयोगचर्याम् । 
यत्पारमहंस्यमृषयः पदमामनन्ति 
              स्वस्थः प्रशान्तकरणः परिमुक्तसङ्गः ॥१ ०॥ 

सत्रे ममाऽस भगवान् हयशीर्ष एव 
                  साक्षात् स यज्ञपुरुषः तपनीयवर्णः । 
छन्दोमयो मखमयोऽखिलदेवतात्मा 
              वाचो बभूवुरुशतीः श्वसतोऽस्य नस्तः ॥११॥ 

मत्स्यो युगान्तसमये मनुनोपलब्धः 
               क्षोणीमयो निखिलजीवनिकायकेतः । 
विस्रंसितानुरुभये सलिले मुखान्मे 
                  आदाय तत्र विजहार ह वेदमार्गान् ॥१२॥ 

क्षीरोदधावमरदानवयूथपानाम् 
                   उन्मथ्नता ममृतलब्धय आदिदेवः । 
पृष्ठेन कच्छपवपुर्विदधार गोत्रं
               निद्राक्षणोऽद्रि परिवर्तकषाणकण्डूः ॥१३॥ 

त्रैविष्टपोरुभयहास नृसिंहरूपं 
              कृत्वा भ्रमद्भ्रुकुटि दंष्ट्रकरालवक्त्रम् । 
दैत्येन्द्रमाशु गदयाऽभिपतन्तमारात् 
            ऊरौ निपात्य विददार नखैः स्फुरन्तम् ॥१४॥ 

अन्तः सरस्युरुबलेन पदे गृहीतो 
                     ग्राहेण यूथपतिरम्बुजहस्त आर्तः । 
आहेदमादि पुरुषाखिललोकनाथ 
                    तीर्थश्रवः      श्रवणमङ्गलनामधेय ॥१५॥ 

श्रुत्वा हरिस्तमरणार्थिनमप्रमेयः 
                    चक्रायुधः पतगराजभुजाधिरूढः । 
चक्रेण नक्रवदनं विनिपाद्य तस्माद् 
                 धस्ते प्रगृह्य भगवान् कृपयोज्जहार ॥१६॥ 

ज्यायान्गुणैरवरजोऽप्यदि तेः सुतानां 
               लोकान्विचक्रम   इमान्यदथाधियज्ञः । 
क्ष्मां वा मनेन जगृहे त्रिपदच्छलेन 
              याच्ञामृते पथिचरन् प्रभुभिर्न चाल्यः ॥१७॥ 

नार्थो बलेरयमुरुक्रमपादशौचम् 
             आपः शिखा धृतवतो विबुधाधिपत्यम् । 
यो वै प्रतिश्रुतमृते न चिकीर्षदन्यद् 
                  आत्मानमङ्ग शिरसा हरयेऽभिमेने ॥१८॥
 
तुभ्यं च नारद भृशं भगवान्विवृद्ध 
                  भावेन साधु परितुष्ट उवाच योगम् । 
ज्ञानं च भागवतमात्मसतत्त्वदीपं 
                     यद्वासुदेवशरणा    विदुरञ्जसैव   ॥१९॥ 

चक्रं च दिक्ष्वविहतं दशसु स्वतेजो 
                       मन्वन्तरेषु मनुवंशधरो बिभर्ति । 
दुष्टेषु राजसु दमं व्यदधात्स्वकीर्तिं 
                      सत्ये त्रिपृष्ठ उशतीं प्रथयंश्चरित्रैः ॥२०॥ 

धन्वन्तरिश्च भगवान्स्वयमेव कीर्तिः 
              नाम्ना नृणां पुरुरुजां रुज आशु हन्ति । 
यज्ञे च भागममृतायुरवावचन्ध 
                  आयुश्च वेदमनुशास्त्यवतीर्य लोके ॥२१॥ 

क्षत्रं क्षयाय विधिनोपभृतं महात्मा 
                   ब्रह्मध्रुगुज्झितपथं नरकार्तिलिप्सु । 
उद्धन्त्यसाववनि कण्टकमुग्रवीर्यः 
                       त्रिःसप्तकृत्व उरुधारपरश्वधेन ॥२२॥ 

अस्मत्प्रसादसुमुखः कलया कलेश 
            इक्ष्वाकुवंश     अवतीर्य      गुरोर्निदेशे । 
तिष्ठन्वनं सदयितानुज आविवेश 
           यस्मिन्विरुध्य दशकन्धर आर्तिमार्च्छत् ॥२३॥ 

यस्मा अदादुदधि रूढभयाङ्गवेपो 
                        मार्गं सपद्यरिपुरं हरवद्दिधक्षोः । 
दूरे सुहृन्मथि तरोषसुशोणदृष्ट्या 
                       तातप्यमानमकरोरगनक्रचक्रः ॥२४॥ 

वक्षः स्थलस्पर्शरुग्णमहेन्द्रवाह 
                दन्तैर्विडम्बितककुब्जुष ऊढहासम् । 
सद्योऽसुभिः सह विनेष्यति दारहर्तुः 
                 विस्फूर्जितैर्धनुष उच्चरतोऽधिसैन्ये ॥२५॥ 

भूमेः सुरेतरवरूथविमर्दितायाः 
               क्लेशव्ययाय कलयासितकृष्णकेशः ।
 जातः करिष्यति जनानुपलक्ष्यमार्गः 
            कर्माणि चाऽऽत्ममहिमोपनिबन्धनानि ॥२६॥ 

तोकेन जीवहरणं यदुलूकिकायाः 
                त्रैमासिकस्य च पदा शकटोऽपवृत्तः । 
यद्रिङ्गतान्तरगतेन दिविस्पृशोर्वा 
              उन्मूलनं त्वितरथाऽर्जुनयोर्न भाव्यम् ॥२७॥ 

यद्वै व्रजे व्रजपशून्विषतोयपीतान् 
                  पालांस्त्वजीव यदनुग्रहदृष्टिवृष्ट्या । 
तच्छुद्धयेऽतिविषवीर्य विलोलजिह्वम् 
                उच्चाटयिष्यदुरगं विहरन् ह्रदिन्याम् ॥२८॥ 

तत्कर्म दिव्यमिव यन्निशि निःशयानं 
                 दावाग्निना    शुचिवने परिदह्यमाने । 
उन्नेष्यति व्रजमतोऽवसि तान्तकालं 
               नेत्रे पिधाप्य सबलोऽनधिगम्यवीर्यः ॥२९॥ 

गृह्णीत यद् यदुपबन्धममुष्य माता 
                शुल्बं सुतस्य न तु तत्तदमुष्य माति । 
यज्जृम्भतोऽस्य वदने भुवनानि गोपी 
     संवीक्ष्य शंकितमनाः प्रतिबोधिताऽऽसीत् ॥३०॥ 

नन्दं च मोक्ष्यति भयाद्वरुणस्य पाशात् 
           गोपान् बिलेषु पिहितान् मयसूनुना च । 
अह्न्यापृतं निशिशयानमतिश्रमेण 
             लोकं विकुण्ठमुपनेष्यति गोकुलं स्म ॥३१॥ 

गोपैर्मखे प्रतिहते व्रजविप्लवाय 
               देवेऽभिवर्षति पशून् कृपया रिरक्षुः । 
धर्तोच्छिलीन्ध्रमि व सप्तदिनानि सप्त 
                  वर्षो महीध्रमनघैककरे सलीलम् ॥३२॥ 

क्रीडन्वने निशिनिशाकररश्मि गौर्यां 
                 रासोन्मुखः कलपदायतमूर्च्छितेन ।
उद्दीपितस्मररुजां व्रजभृद्वधूनां 
                    हर्तुर्हरिष्यति शिरोधनदानुगस्य ॥३३॥ 

ये च प्रलम्बखरदर्दुरकेश्यरिष्ट 
           मल्लेभकंसयवनाः कपि पौण्ड्रकाद्याः । 
अन्ये च शाल्वकुजबल्वलदन्तवक्र 
              सप्तोक्षशम्बरविदूरथ रुक्मिमुख्याः ॥३४॥ 

ये वा मृधे समितिशालिन आत्तचापाः 
             काम्बोजमत्स्यकुरुकैकयसृञ्जयाद्याः । 
यास्यन्त्यदर्शनमलं बलपार्थभीम  
              व्याजाह्वयेन हरिणा निलयं तदीयम् ॥३५॥ 

कालेन मीलितधियामवमृश्य नॄणां 
                स्तोकायुषां स्वनिगमो बतदूरपारः । 
आविर्हितस्त्वनुयुगं स हि सत्यवत्यां 
                वेदद्रुमं विटपशो विभजिष्यति स्म ॥३६॥ 

देवद्विषां निगमवर्त्मनि निष्ठितानां 
                  पूर्भिर्मयेन विहिताभिरदृश्यतूर्भिः । 
लोकान्घ्नतां मति विमोहमति प्रलोभं 
                वेषं विधाय बहुभाष्यत औपधर्म्यम् ॥३७॥ 

यर्ह्या लयेष्वपि सतां न हरेः कथाः स्युः 
                पाषण्डिनोद्विजजना वृषलानृदेवाः । 
स्वाहा स्वधा वषडिति स्म गिरो न यत्र 
            शास्ता भविष्यति कलेर्भगवान्युगान्ते ॥३८॥ 

सर्गे तपोऽहमृषयो नव ये प्रजेशाः 
                स्थाने च धर्ममखमन्वमरावनीशाः । 
अन्ते त्वधर्महरमन्युवशासुराद्या 
              माया विभूतय इमाः पुरुशक्तिभाजः॥३९॥ 

विष्णोर्नु वीर्यगणनां कतमोऽर्हतीह 
             यः पार्थिवान्यपि कविर्विममे रजांसि । 
चस्कम्भ यः स्वरहसास्खलता त्रिपृष्ठं 
            यस्मात्त्रिसाम्यसदनादुरुकम्पयानम् ॥४०॥ 

नान्तं विदाम्यहममी मुनयोऽग्रजास्ते 
               माया बलस्य पुरुषस्य कुतोऽपरे ये । 
गायन्गुणान् दशशतानन आदिदेवः 
         शेषोऽधुनापि समवस्यति नास्य पारम् ॥४१॥

 येषां स एष भगवान् दययेदनन्तः 
         सर्वात्मनाऽश्रितपदो यदि निर्व्यलीकम् । 
ते दुस्तरामतितरन्ति च देवमायां 
               नैषां ममाहमितिधीः श्वशृगालभक्ष्ये ॥४२॥ 

वेदाहमङ्ग परमस्य हि योगमायां 
                      यूयं भवश्च भगवानथ दैत्यवर्यः ।
पत्‍नी मनोः स च मनुश्च तदात्मजाश्च 
                     प्राचीनबर्हि ऋभुरङ्ग उत ध्रुवश्च ॥४३॥ 

इक्ष्वाकुरैलमुचुकुन्दविदेहगाधि -
                    रघ्वम्बरीषसगरागयनाहुषाद्याः । 
मान्धात्रलर्कशतधन्वनुरन्तिदेवा 
                     देवव्रतो बलिरमूर्त्तरयो दिलीपः ॥४४॥ 

सौभर्युतङ्कशिबि देवलपिप्पलाद 
                    सारस्वतोद्धवपराशरभूरिषेणाः । 
येऽन्ये विभीषणहनूमदुपेन्द्रदत्त 
                       पार्थार्ष्टिषेणविदुरश्रुतदेववर्याः ॥४५॥ 

ते वै विदन्त्यतितरन्ति च देवमायां 
              स्त्रीशूद्रहूणशबरा अपि  पापजीवाः । 
यद्यद्‍भुतक्रमपरायणशीलशिक्षाः 
              तिर्यग्जना अपि किमु श्रुतधारणा ये ॥४६॥ 

शश्वत् प्रशान्तमभयं प्रतिबोधमात्रं 
              शुद्धं समं सदसतः परमात्मतत्त्वम् । 
शब्दो न यत्र पुरुकारकवान् क्रियार्थो 
             माया परैत्यभि मुखे च विलज्जमाना ॥४७॥ 

तद्वै पदं भगवतः परमस्य पुंसो 
               ब्रह्मेति यद्विदुरजस्रसुखं विशोकम् । 
सध्र्यङ्नियम्य यतयो यमकर्तहेतिं 
           जह्युः स्वराडिव निपानखनित्रमिन्द्रः ॥४८॥ 

स श्रेयसामपि विभुर्भगवान् यतोऽस्य 
            भावस्वभावविहितस्य सतः प्रसिद्धिः । 
देहे स्वधातुविगमेऽनुविशीर्यमाणे 
               व्योमेव तत्र पुरुषो न विशीर्यतेऽजः ॥४९॥ 

 सोऽयं तेऽभिहितस्तात भगवान् विश्वभावनः । 
समासेन हरेर्नान्यद् अन्यस्मात् सदसच्च यत् ॥५०॥ 

इदं भागवतं नाम यन्मे भगवतोदितम् । 
सङ्ग्रहोऽयं विभूतीनां त्वमेतद्विपुलीकुरु ॥५१॥ 

राजोवाच यथा हरौ भगवति नृणां भक्तिर्भविष्यति । 
सर्वात्मन्यखिलाधारे इति सङ्कल्प्य वर्णय ॥५२॥

 मायां वर्णयतोऽमुष्य ईश्वरस्यानुमोदतः ।
 शृण्वतः श्रद्धया नित्यं माययाऽऽत्मा न मुह्यति ॥५३॥ 


इति श्रीमद्भागवते महापुराणे पारमहंस्यां संहितायां
             द्वितीयस्कंधे सप्तमोऽध्यायः ॥७॥

एक टिप्पणी भेजें

0 टिप्पणियाँ

thanks for a lovly feedback

एक टिप्पणी भेजें (0)

#buttons=(Accept !) #days=(20)

Our website uses cookies to enhance your experience. Learn More
Accept !
To Top